Αξιοθέατα

Ο ΠΥΡΓΟΣ ΠΛΑΠΟΥΤΑ

Αυτός είναι ο Πύργος της οικογένειας Πλαπούτα.

Aρχικά ο Κόλιας Πλαπούτας έκτισε εδώ το σπίτι του, το 1795. Το σπίτι ήταν σε σχήμα Γ. Στο ισόγειο ήσαν αποθήκες, σταύλοι και εργαστήρια. Ο πύργος έγινε αργότερα, γύρω στο 1828. Κτίστηκε στη νότια άκρη του οικοδομήματος και όλο το κτιριακό συγκρότημα πήρε σχήμα Π. Ο πύργος ήταν τριώροφος. Το ισόγειο ήταν στέρνα για νερό και οι δύο όροφοι που επικοινωνούσαν με εσωτερική σκάλα ήσαν κατοικία.

Ο Πύργος αποτελεί σύμβολο για την προεπαναστική και επαναστατική δράση της Πελοποννήσου καθώς πραγματοποιούνταν συναντήσεις του Θ.Κολοκορώνη με τον Δ. Πλαπούτα και άλλων προσωπικοτήτων για το στρατηγικό σχεδιασμό της Γορτυνιακής και μετέπειτα Πελοποννησιακής Επαναστάσης.

Επιπλέον, ο Βασιλιάς Όθων Α’ της Ελλάδας επισκεπτόταν συχνά τον Γερουσιαστή Δ. Πλαπούτα στο Πύργο του. Το 2014 τα έργα αποκατάστασης του Πύργου εντάχθηκαν σε Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για δημιουργία Μουσείου Στρατηγού Δ. Πλαπούτα και Αγωνιστών, αίθουσας Συνεδρίων και Ιστορική Βιβλιοθήκη.

Το 1950 ο πύργος χαρακτηρίστηκε ιστορικό, διατηρητέο μνημείο, αλλά τίποτα δεν έγινε για να μην καταρρεύσει. Πρόσφατα έχει πλήρως ανακαινιστεί και αποτελεί κόσμημα όχι μόνο της περιοχής της Ηραίας, αλλά και ολόκληρης της Γορτυνίας.

---

This is the Tower of the Plapouta’s family.

Initially, Kolias Plapoutas built his house here, in 1795. The house was in the shape of the Greek letter gamma. On the ground floor were warehouses, stables, and workshops. The tower was built later, around 1828. It was built on the south edge of the building and the whole building complex was square-shaped. The tower had three floors. The ground floor was a cistern for water and the two floors that communicated with an internal staircase were a residence.

The Tower is a symbol for the pre-revolutionary and revolutionary action of the Peloponnese as meetings of Th. Kolokoronis with D. Plapoutas and other personalities were held for the strategic planning of the Gortynian and later Peloponnesian Revolution.

In addition, King Otto I of Greece often visited Senator D. Plapoutas in his Tower. In 2014, the restoration works of the Tower were included in a European Program for the creation of a Museum of General D. Plapoutas and Fighters, a Conference Room, and a Historical Library.

In 1950 the tower was declared a historic, protected monument, but nothing was done to prevent it from collapsing. It has recently been completely renovated and is a jewel not only of the region of Irea but also of the whole of Gortynia.

---

 Δημοτικό σχολείο

Του Παλούμπα δεν είχε σχολείο προεπαναστατικά.

Στις 30 Ιουλίου 1830 ο επιφανής Παλουμπαίος στρατηγός Δημήτριος Πλαπούτας ( 1786- 1864) έστειλε αναφορά στο γραμματέα της Παιδείας ζητώντας την ίδρυση σχολείου στο Παλούμπα.

Το 1837 ο Κοκκώνης παρατηρούσε ότι στο Παλούμπα υπήρχε “κτίριο σχολείου το οποίον εντός ολίγου θέλουν στεγάσει και ζητήσει διδάσκαλον”.

Το 1892 ιδρύθηκε στο Παλούμπα και δημοτικό σχολείο θηλέων το οποίο όμως καταργήθηκε το ίδιο έτος.

Το σχολείο επανασυστάθηκε το 1904 και συνέχισε τη λειτουργία του ως μονοτάξιο δημοτικό σχολείο θηλέων.

Φαίνεται ότι αρχικά το σχολείο της Παλούμπας στεγάστηκε σε κάποιο μικρό οίκημα απέναντι από το σημερινό σχολείο.

Αργότερα, για πολλά χρόνια στεγάστηκε στην οικία του Γεωργίου Τσώκου και για λίγο στο σπίτι του Ευάγγελου Λαμπρόπουλου.

Η κατάσταση όμως των διδακτηρίων όχι μονον της Παλούμπας αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Ηραίας ήταν οικτρή.

Με αφορμή την επίσκεψη του υπουργού Παιδείας Γεωργίου Παπανδρέου στην Τρίπολη στις 11 Νοεμβρίου 1930 ο σύλλογος Ηραιατών υπέβαλε υπόμνημα ζητώντας την ανέγερση νέων διδακτηρίων στις κοινότητες Λυσσαρέας, Παλούμπας, Αγιονερίου, Ράφτη, Σέρβου και Χρυσοχωρίου.

Ο υπουργός αδυνατώντας να ικανοποιήσει το αίτημα του συλλόγου αμέσως, φρόντισε να χορηγηθούν ενισχύσεις ύψους 50.000 δραχμών για τα σχολεία Λυσσαρέας, Ράφτη, Αγιονερίου και Χρυσοχωρίου, καθώς και 30.000 δραχμών για τα σχολεία των χωριών Σαρακινίου, Παρνασσού και Λώτι, προκειμένου αυτά να επισκευαστούν και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους.

Το 1932 η σχολική επιτροπή Παλούμπας απεύθυνε έκκληση στους Παλουμπαίους της Αθήνας ζητώντας την οικονομική τους στήριξη για την ανέγερση σχολείου.

Το σχολείο επρόκειτο να ανεγερθεί στη θέση αραρόδι πάνω σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Η ανέγερση του νέου σχολείου άρχισε το 1933.

Το κτήριο οικοδομήθηκε με προσωπική εργασία των κατοίκων και με κρατική επιχορήγηση 80.000 δραχμών και άρχισε να λειτουργεί το 1935.

Το σχολείο στεγάστηκε στο νέο διδακτήριο μέχρι την κατάργησή του το 1986.

Σήμερα το κτήριο στεγάζει το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών του Δήμου Ηραίας.

Πληροφορίες: Από το βιβλίο του Γεωργίου Ιωάν. Ζαχαρόπουλου, Σελ 304

[Από το “κρυφό” σχολειό στο ολοήμερο σχολειό. Ένα χρονικό της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Αρκαδία (1821-2010)].

Ο ΑΗ ΓΙΩΡΓΗΣ

Η εκκλησία του χωριού μας. Κτίστηκε το 1805 με δαπάνη του στρατηγού Δημητράκη Πλαπούτα. Είναι μονόκλιτη βασιλική με κανονικές αναλογίες. Το 2005 καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά . Σήμερα είναι πλήρως αποκατεστημένη.

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΝΙΚΟΥ

Είναι κτισμένος στην ακρόπολη αρχαίας πόλης και μάλιστα με υλικά αρχαϊκής εποχής. Το Λενικό είναι παραφθορά της λέξης Ελληνικό.

Η ΒΡΥΣΗ στο ΠΟΥΣΙ

Η λιθόκτιστη βρύση στο Πούσι βρίσκεται στο κάτω μέρος του χωριού κοντά στην εκκλησία της Παναγίας. Κτίστηκε, σύμφωνα με διηγήσεις γερόντων, τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα όταν το νερό της πιάστηκε κοντά στο χάνι του Μπασιούρη. Η περιοχή ολόγυρά της λέγεται Πούσι γιατί εκεί κοντά ήταν ένα παλιό πηγάδι . Πούσι είναι σλάβικη λέξη που σημαίνει  πηγάδι.

Ο Άγιος Παντελεήμονας

Το εξωκκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα πρέπει να είναι το παλαιότερο, διότι στο συμβόλαιο εξαγοράς του χωριού που έγινε το 1810 αναφέρεται η θέση «Παντελεήμων». Στον Άγιο Παντελεήμονα (στις 27 Ιουλίου) γινόταν από παλιά πανηγύρι, που ήταν το πανηγύρι του χωριού.

Ο Άγιος Αθανάσιος

Ο Αγιο-Θανάσης βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του χωριού και κτίστηκε το 1843. Εκεί βρισκόταν το νεκροταφείο του χωριού μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1930.  Έκτοτε μεταφέρθηκε στη θέση που βρίσκεται σήμερα.

Η  Παναγίτσα

Η Παναγίτσα  βρίσκεται στο Πούσι πίσω από την βρύση και κτίστηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα. Εκεί τελείται και η δοξολογία την ημέρα της Παναγίας στις 15 Αυγούστου.

Η Αγία  Παρασκευή

Βρίσκεται στην κορυφή του χωριού και είναι από τις νεώτερες εκκλησίες του χωριού. Κτίστηκε το 1958.